Spelling: Wat is een tantebetjezin?

In 1940 publiceerde de taalpurist Charivarius een taaladviesboek genaamd: Is dat goed Nederlands? Hierin benoemde hij een stijlfout die werd gemaakt in de brieven van zijn tante Betje. En daarmee werd de tantebetjezin geboren. Maar wat is het eigenlijk?

Een tantebetjezin is een stijlfout. Maar wat een gekke naam! Ik vraag me stiekem wel af wat die tante daarvan gevonden heeft. Maar dat terzijde, wij vragen ons natuurlijk iets heel anders af, namelijk:

Wat is een tantebetjezin?

Betekenis

Een tantebetjezin/tantebetjeconstructie is een stijlfout waarbij twee hoofdzinnen aan elkaar zijn gekoppeld (nevenschikking). Dit wordt gedaan door woordjes zoals ‘en’, ‘want’ of ‘maar’. Daarbij wordt in de tweede hoofdzin de volgorde van onderwerp en persoonsvorm omgedraaid. Nu klinkt dat een beetje moeilijk. Dus we gaan het stap voor stap doornemen.

Een zin waarbij twee hoofdzinnen aan elkaar zijn gekoppeld ziet er zo uit:

‘We gaan volgende week op studiereis en komen we pas over twee weken thuis’.

Het bestaat namelijk uit de twee hoofdzinnen ‘We gaan volgende week op studiereis’ en ‘We komen pas over twee weken thuis’.

Je ziet in de zin dat de twee hoofdzinnen zijn gekoppeld door het woordje ‘en’. Als je het verschil wil weten tussen een hoofdzin en bijzin, kijk dan voor de zekerheid nog even hier.

Dan zien we dat de volgorde van onderwerp en persoonsvorm zijn omgedraaid. Er staat namelijk ‘Komen we pas over twee weken thuis’, in plaats van ‘We komen pas over twee weken thuis’. Het omdraaien van persoonsvorm en onderwerp noemen we ook wel inversie.

Soorten zinnen

Een tantebetjeconstructie heeft meerdere verschijningsvormen. Zo zijn er zinnen waarbij de inversie alleen in het tweede deel van de zin plaatsvindt. Maar de inversie kan ook in beide delen voorkomen, zoals in het volgende voorbeeld:

‘’s Morgens zocht ze het adres en vond ze later die dag het goede huis.’

Deze zin was wel goed geweest als er geen inversie was in het tweede deel: ‘’s Morgens zocht ze het adres en ze vond later die dag het goede huis’.

Voorbeelden

• De storm was heftig en konden we pas later schuilen
• Morgen vier ik mijn verjaardag en hoop ik dat jullie allemaal komen
• Straks koop ik een salade en eet ik nu maar een broodje

De tantebetjezin is dus een constructie waarbij ten onrechte inversie wordt toepast. En de stijlfout is genoemd naar een echte tante Betje! Begrijp jij deze stijlfout nu iets beter? Laat het me weten!

Liefs,

Vera