Stijlfouten: Wat is een contaminatie?

‘Hij irriteert zich aan het feit dat hij dat gerecht overnieuw moet maken’. Zie jij iets aan deze zin? Ja? Dat zou goed kunnen. In deze zin staan namelijk twee foutjes die vaak gemaakt worden en vaak niet opvallen. Kortom, geniepige taalfoutjes. Maar niet getreurd, met deze tip weet jij hoe je ze voor bent!

Hij irriteert zich (kijk hiervoor naar mijn blog irriteren en ergeren) en overnieuw. Dat waren de twee foutjes die te zien waren in de bovenstaande zin. Maar waarom zijn ze fout en waarom valt het onder de categorie ‘stijlfouten’? En, nog wel het meest belangrijke: waarom horen ze bij een contaminatie? Kortom,

“Wat is een contaminatie?”

Contaminatie

Een contaminatie is een verhaspeling van twee woorden. Oftewel, een samenvoeging van twee woorden met vaak dezelfde vorm of/en betekenis. Er ontstaat dan één taaluiting. Deze taaluitingen worden vaak als foutief gezien, maar zijn het niet altijd. Sommige contaminaties zijn ingeburgerd, waardoor ze opgenomen worden in het woordenboek en niet meer echt als fout worden gezien. Dit geldt zo voor het woordje ‘overnieuw’. Wat bestaat uit de uiting ‘over’ en ‘opnieuw’.

Voorbeelden

Nog meer voorbeelden van contaminaties zijn:

• Optelefoneren: ‘telefoneren’ en ‘opbellen’
• Door de war zijn: ‘in de war zijn’ en ‘door elkaar halen’
• Onderdeel uitmaken van: ‘deel uitmaken van’ en ‘onderdeel zijn van’
• Zich beseffen: ‘beseffen’ en ‘zich realiseren’
• Mijn mobiel is kwijt: ‘ik ben mijn mobiel kwijt’ en ‘mijn mobiel is weg’
• Vertellen tegen iemand: ‘zeggen tegen iemand’ en ‘vertellen aan iemand’
• Zwaar wegen: ‘zwaar zijn’ en ‘veel wegen’
• Irriteert zich aan: ‘ergeren aan’ en ‘irriteren’
• Snel lopen: ‘hard lopen’ en ‘snel zijn’

Conclusie

Dit zijn enkele voorbeelden van contaminaties die foutief zijn. Contaminaties zijn moeilijk te voorkomen, veel gaan in de spreektaal rond en worden als correct beschouwd. Vaak kom je er achter als je weet dat er meerdere mogelijkheden zijn, zoals: ‘optelefoneren’ en ‘opbellen’. Dan pas gaat er een belletje rinkelen. Klopt het wel? Mijn tip is om het even op te zoeken in het woordenboek, of natuurlijk online. Zelf vind ik contaminaties geen erge fout, ze zijn namelijk makkelijk gemaakt én soms neem je ze gewoon over. Zelf maak ik ze ook wel eens, heel stiekem.

Hopelijk is dit stijlfiguur nu iets duidelijker geworden. Meer weten over stijlfiguren? Kijk dan even rond of klik de categorie ‘spelling’ aan!

Liefs,

Vera